6 Åžubat'ta meydana gelen ve ardıdan devam eden depremler sonrası afet bölgesi ilan edilen Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, KahramanmaraÅŸ, Kilis, Malatya, Osmaniye, Åžanlıurfa ve Elazığ illeri ile Sivas'ın Gürün ilçesinde binası orta hasarlı olanların “onarım ve güçlendirme” yapmaya baÅŸladığı ÅŸu günlerde konuyla ilgili bazı sorular da ortaya çıktı:

Bazı vatandaÅŸlar “binası orta hasarlı olup da onarım ve güçlendirme yapacak ÅŸahıslar veya toplu konut sakinleri nereye, hangi ÅŸartlarda müracaat etmeli, maddi açıdan oldukça pahallıya mal olan bu giderler konusunda yardım var mı” gibi sorularına cevap arıyor... Bu konuda internet dünyasında çeÅŸitli kaynaklar gösterilerek yapılan açıklama ve haberler var fakat iÅŸin net uygulaması henüz muallakta...

Araştırmam sonucu edindiğim bilgi şöyle:

Konuyla ilgili son genelde Elazığ depremi sonrası İçiÅŸleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi BaÅŸkanlığı (AFAD) tarafından yayınlanan “Onarım ve Güçlendirme Genelgesi” 19.01.2021 tarihli olup 25.05.1959 tarihli 7269 sayılı kanuna dayanıyor.

Bu genelgede söz konusu kanuna dayalı olarak “ülkemizde meydana gelen ve genel hayata etkili olan her türlü afet sonrası yapılan hasar tespit çalışmaları sonucu orta hasarlı konut ve iÅŸlerleri”nin durumu, onlara uygulanacak onarım ve güçlendirme çalışmalarının yöntemi ve muhattabı detaylı olarak açıklanmış ama 6 Åžubat sonrası yaÅŸanan kaosun etkisiyle bölgede henüz kapsamlı görevlendirme yapılmamış görülüyor...

Konuyu sorduÄŸum yetkililer “bu konuda AFAD’ın yapacağı toplantıda net cevap alacağız” dedi. Yani onarım ve güçlendirme konusunda “hangi kurum, hangi alanda yetkili, inÅŸaat harcı alınacak mı, alınacaksa kaç lira alınacak, ekonomik anlamda destek/hibe veya kredi var mı” gibi sorular henüz net cevaplanmış deÄŸil.

Aslında bu konu sadece bölgeyi de ilgilendiren konu değil...

ÃœLKE GENELÄ°NDEKÄ° DURUM?

Bina güçlendirmesi konusu depremlerden sonra sadece afet bölgesinde deÄŸil, Türkiye'nin neredeyse her yerinde gündeme geldi. Çünkü asrın felaketi olarak ifade edilen deprem birçok kiÅŸiye “oturduÄŸum bina depreme dayanıklı mı” sorusunu sordurdu.

Ülke genelinde Belediyelere bina inceleme başvurusu yapanların sayısı artmış.

Hatta yıllardır birçok vatandaşın ikna olmadığı ve bu nedenle yeterli hızda ilerlemeyen Kensel Dönüşüm çalışmalarında neredeyse orta yol bulunmak üzere, herkes acı gerçekle yüzlemiş durumda.

Kahramanmaraş depremi sonrası yaşanan can ve mal kaybını gören inatçı insanlarla uzlaşmanın kolaylaştığı da ortada.

Konu sadece 6 Åžubat depremlerinden etkilenenleri deÄŸil ülke genelindeki milyonlarca insanı ilgilendirir durumda. Bunu fark eden duyarlı insanların “hangi binaların güçlendirilmesi gerekiyor ve bu iÅŸlemin maliyeti ne kadar” gibi sorularını cevaplayan Deprem Güçlendirme DerneÄŸi (DEGÃœDER) BaÅŸkanı Sinan Türkkan; “Ãœlke geneline baktığımız takdirde toplam yapı stoÄŸumuzun yüzde 75’nin riskli alanda olduÄŸunu hep birlikte biliyoruz artık” diyerek korkunç gerçeÄŸin boyutunu sergiliyor. Buna göre ülke genelinde ortalama 5-6 milyon binada güçlendirme gerektiÄŸi ortada.

Çevre, Åžehircilik ve Ä°klim DeÄŸiÅŸikliÄŸi Bakanı Murat Kurum, depremde yıkılan ve hasar gören binalar için, “Bugüne kadar 4 milyon 658 bin bağımsız bölümden oluÅŸan 1 milyon 316 bin binanın incelenmesinin tamamlandığını” ifade ederek “Tüm Türkiye’de incelenen 1 milyon 316 bin binada, 534 bin bağımsız bölüm ve 173 bin binanın ağır hasarlı, yıkık veya acil yıkılacak olduÄŸunun tespitini yaptık” demiÅŸti.

SONUÇ

Elbette bu konuyu net cevaplayacak kurum AFAD ve büyük ihtimalle bir çalışma da yapılmıştır ama sanırım vatandaşlara henüz yeterince aydınlatıcı bilgi verilmemiş gibime geliyor.

Net olarak gördüğüm kadarıyla; “binasında güçlendirme yapmak isteyen” vatandaÅŸlara 2 yıl ertelemeli, 18 yıl vadeli ve faizsiz krediler açılmış. Daire başına ortalama 250 bin kirayı bulan krediden faydalanmak isteyen ÅŸahıslar ÅŸahsen, toplu konutlarda yaÅŸayanlar ise bina yöneticilerine verecekleri vekaletle topluca faydalanabiliyorlarmış.

Detaylar içinse birçok vatandaÅŸ gibi ben de AFAD’ın net açıklamasını bekliyoruz.

Mehmet Emin Danış